De rol van soft skills bij tijdelijke functies: belangrijker dan je denkt

Persoonlijkheid wint het van diploma’s

Gisteren had mijn buurman weer eens een verhaal. Werkt al jaren bij een HR-bureau, dus hij weet wel wat. “Weet je,” zei hij, “die kerel met het perfecte cv kreeg de klus niet. Was een ander mannetje die gewoon heel relaxed was en goed kon praten.” Ja, zo gaat dat tegenwoordig. Iedereen heeft wel zo’n verhaal, toch? Bij tijdelijke functies is het nog erger. Je hebt geen tijd om te wennen, geen maanden om te laten zien hoe knap je bent. Het moet meteen goed zijn. En “goed zijn” betekent niet alleen dat je weet hoe Excel werkt. Het gaat erom dat mensen je aardig vinden, dat je niet moeilijk doet, dat je gewoon normaal bent. Klinkt simpel? Probeer het maar eens. Veel slimme mensen falen hier keihard op. Ze denken dat hun diploma’s genoeg zijn. Maar een uitzendbureau kiest liever iemand die misschien iets minder kan, maar wel fijn is om mee te werken.

De eerste vijf minuten zijn alles

Ooit gehoord van die regel dat mensen binnen dertig seconden beslissen of ze je leuk vinden? Bij sollicitaties is het nog extremer. Mijn neefje werkt bij een callcenter, wisselt regelmatig van tijdelijke functie. Hij vertelde dat hij een keer een collega had die echt superintelligent was. Kon alles, begreep systemen in no-time. Maar ja, de vent was gewoon niet sociaal. Zei nooit hallo, at alleen, deed alsof anderen lucht waren. Drie weken later was hij weg. “Paste niet in het team,” zeiden ze. Terwijl er anderen waren die veel minder konden maar wel leuk waren in de omgang. Die bleven. Zo werkt het gewoon. Je kunt de slimste van de klas zijn, maar als je je gedraagt zoals een robot, heeft niemand daar zin in. Vooral niet als je maar tijdelijk bent.

Praten kun je leren, zwijgen ook

Mijn zus werkt via uitzendbureaus, al jaren. Ze heeft één gouden regel: “Stel vragen, maar niet te veel. Luister naar antwoorden, maar knik niet alleen maar.” Slim, want het klopt helemaal. Te veel vragen en je lijkt dom. Te weinig vragen en je maakt fouten. Het is echt een kunst om de juiste balans te vinden. Vorige week zat ik bij de kapper en hoorde twee vrouwen praten over hun werk. Een van hen had net een tijdelijke functie gehad waar het helemaal fout ging. Bleek dat ze nooit durfde te vragen als ze iets niet snapte. Dacht dat het dom stond. Uiteindelijk maakte ze zo veel fouten dat ze eerder naar huis werd gestuurd. De andere vrouw lachte: “Ik vraag altijd alles. Liever dom lijken dan dom zijn.” Precies. En het werkt. Mensen helpen je graag als je het netjes vraagt.

Flexibel of inflexibel, dat is de vraag

Ken je die mensen die altijd zeuren als er iets verandert? Die hebben het moeilijk met tijdelijke functies. Alles verandert constant. Vandaag doe je dit, morgen dat. Soms krijg je andere taken dan je dacht. Soms werk je met andere mensen. Sommige mensen vinden dat verschrikkelijk. Mijn buurvrouw bijvoorbeeld. Die heeft één keer via een uitzendbureau gewerkt. “Nooit meer,” zei ze. “Elke dag was anders, ik wist nooit waar ik aan toe was.” Snap ik wel, maar dan ben je niet geschikt voor flexwerk. Anderen vinden het juist geweldig. Een vriend van me springt van de ene klus naar de andere. Kantoor, magazijn, horeca – maakt hem niet uit. “Verveel me nooit,” zegt hij. En dat zie je ook terug in zijn opdrachten. Vacatures in Hoofddorp, Amsterdam, overal krijgt hij werk aangeboden. Omdat hij overal mee kan.

Samenwerken of alleen werken

Zelfs als je denkt dat je job individueel is, werk je met anderen samen. Altijd. En mensen merken heel snel of je een teamspeler bent of niet. Vorig jaar deed ik een tijdelijke klus bij een administratiekantoor. Dacht dat ik lekker alleen zou zitten rekenen. Bleek dat er constant overleg was, dat je collega’s moest helpen, dat je informatie moest delen. Een van mijn tijdelijke collega’s deed daar niet aan mee. “Ik ben hier voor mijn eigen werk,” zei hij altijd. Logisch dat hij niet werd gevraagd voor vervolgklussen. Terwijl een ander meisje, die misschien wat langzamer was, altijd klaarstond voor anderen. Raad eens wie er nu vast zit? Het is niet eens bewust, dat teamgedrag. Bij De Koning Uitzendbureau vertelden ze me dat bedrijven specifiek naar teamspelers vragen. Logisch ook. Eén zure appel verpest de hele sfeer.

Stress is normaal, panikeren niet

Tijdelijk werk is stressvol. Punt. Je moet jezelf bewijzen, je kent niemand, alles is nieuw. Komt er dan ook nog werkdruk bij, dan kunnen mensen echt flippen. Heb ik ook meegemaakt. Collega die compleet instortte omdat ze een deadline niet ging halen. Begon te huilen, kon niet meer denken, maakte alles erger. Terwijl het eigenlijk best oplosbaar was. Andere keer had ik een collega die heel rustig bleef toen er iets missing ging. “Oké,” zei ze, “wat kunnen we doen?” En ze ging gewoon aan de slag. Guess what, die tweede persoon werd later gevraagd voor een vaste baan. De eerste niet. Het gaat niet om het vermijden van stress, maar om hoe je ermee omgaat. Paniek helpt niemand. Rustig blijven en oplossingen zoeken wel. Klinkt makkelijker dan het is, maar je kunt het oefenen.

Mensen blijven belangrijk

Alle technologie van de wereld kan één ding niet vervangen: gewoon leuke mensen zijn. Robots kunnen rekenen, computers kunnen data verwerken, maar een glimlach? Een goed gesprek? Meedenken met collega’s? Dat doen alleen mensen. En dat wordt steeds belangrijker. Mijn oom werkt al dertig jaar in verschillende branches, zag de hele digitalisering gebeuren. “Vroeger,” zegt hij, “moest je vooral goed kunnen typen of rekenen. Nu moet je vooral kunnen samenwerken.” Hij heeft gelijk. Kijk maar naar jezelf. Met wie werk je het liefst? Met die superintelligente collega die nooit praat, of met die leuke persoon die misschien wat langzamer is maar wel altijd helpt? Juist. Werk aan jezelf. Niet alleen je vakkennis, maar vooral je menselijke kant. Want uiteindelijk werken we allemaal met mensen. En mensen kiezen voor mensen die ze leuk vinden.